लकडाउनले साना तथा मझौला व्यवसायी धेरै धरासायी हुने देखियो

कोरिया नेपालीको लागि राम्रो गन्तव्य स्थल हो । धेरैको सपनाको केन्द्र बनेको छ कोरिया । हजारौं युवाहरु कोरियन भाषा पढेर कोरिया जाने सपना बुनेर बसेका छन् । कोरोना भाइरस (कोभिड – १९) को कारण कोरिया सपना ओझेलमा परेको छ । ६० हजार बढी नेपाली कोरियामा कार्यरत छन् । केही युवाहरु नेपाल फर्केर व्यवसाय सञ्चालन गरेर बसेका छन् ।

राजनीतिमा बढी चासो राख्ने तर होटल व्यवसाय सञ्चालन गरेर बसेका युवा व्यवसायी होटल सञ्जालका प्रबन्ध निर्देशक महेन्द्र राईसँग कोरोनाले होटल व्यवसायमा कस्तो प्रभाव पारेको छ हटपाटीको लागि ऐश्वर्य श्रेष्ठले गरेको संवाद प्रस्तुत गरेका छौं ।

कोरियाबाट कहिले फर्कनुभयो रु कसरी सोच आयो होटल व्यवसाय गर्ने ?

कोरियाबाट सन २०१९ फेब्रुवरीमा फर्किएको यानिकी १५ महिना भयो। विशेष गरेर हामी कोरियामा हुँदैको बेला केही साथीहरू मिलेर नेपाल फर्किए पछाडी के गर्न सकिन्छ भन्ने बेला(बेलामा भेटघाट हुँदा कुराकानी चल्ने गर्थ्यो।त्यही बिचमा भोलि जे(जस्तो ब्यवसाय गरे पनि एउटा ‘ इन्भेस्टमेन्ट कम्पनी ‘ दर्ता गरिराखौं भनेर कम्पनी दर्ता गरेका थियौं त्यस पछाडी नेपाल आइयो।

अब के गर्ने त भनेर अन्य कृषि क्षेत्र, उत्पादन क्षेत्रतिर पनि केही सम्भाब्यताहरु सामान्यतः अध्ययन गरियो अन्त्यमा एउटा निष्कर्षमा पुगियो होटल ब्यवसाय गरौं भनेर यो एउटा सेवा क्षेत्र पनि हो।

नेपाल टुरिजम क्षेत्रमा धेरै सम्भावना बोकेको देश,सरकारले ल्याएको भ्रमणवर्ष २०२० जस्ता आदि कुराहरुलाई मध्यनजर गरि प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रुपमा भए पनि पर्यटन क्षेत्रमा साथ, सहयोग र योगदान पुर्याउने उदेश्यले यो ब्यवसाय गर्ने सोच बनाइयो।

के कति लगानीमा शुरु गर्नुभएको हो ?

तेति धेरै ठूलो लगानिमा सुरुवात गरिएको होइन।हाम्रो लगानी लगभग रु. ८० देखि ८५ लाखको हाराहारीमा पुगेको छ।

लकडाउनमा व्यापार व्यवसाय ठप्प छ रु होटल व्यवसायमा कस्तो असर परेको छ ?

पक्कै पनि विश्वमहामारिको रुपमा फैलिएको कोरोना भाइरस (Covid-19) बाट नेपाल पनि अछुतो रहन सकेन।यहाँले भन्नू भए जस्तै लकडाउनका कारण आन्तरिक होस वा अन्तर्राष्ट्रिय आवत(जावत पुर्ण रुपमा ठप्प छ,सम्पुर्ण ब्यापार,ब्यवसायहरु बन्द छन्। त्यसमाथि झन होटल ब्यवसाय भनेकै आन्तरिक वा वाह्य पर्यटकसंग प्रत्यक्ष रुपमा जोडिने,एक अर्कोसंग अन्तर सम्बन्धित भएको हुँदा यसको प्रत्यक्ष असर होटल ब्यवसायमा पनि परेकोछ।

कोरियाबाट जोश जाँगरको साथ नेपाल फर्कनुभयो जोशले कतिको निरन्तरता पाएको छ ?

मानिस एक असन्तुष्टि प्राणी हो। यद्दपि मेरो बिचारमा मान्छे कर्मसियल, निरन्तरता, आशावादीसंगै सकारात्मक सोंच,बिचार लिएर अगाडी बढ्यो भने अवश्य सफलता प्राप्त गर्न सकिन्छ भन्ने लाग्छ।

जहाँसम्म जोश, जाँगरको कुरा छ पक्कै पनि कोरिया भनौ या अन्य विकसित मुलुकहरुको राज्य सन्चालन विधि, पद्दती, प्रक्रिया, नागरिकप्रतिको जवाफदेहिता,जिम्मेवारीसँग तुलना गर्ने हो भने दुस्खद कुरा हाम्रो राज्यका प्रत्येक सरकारी कार्यलयको व्यवहार,ढिलासुस्ती,पाइला-पाइलामा कमिशन,घुस, नातावाद आदि सम्झिदा निराशा र चिन्तित बनाउछ। तथापी सकेसम्म आफ्नो जन्मभुमीमै उहिँ जोश र जागरका साथ कर्म गरौं भन्ने लाग्छ।

कोरियामा सिकेको सिप नेपालमा कसरी सदुपयोग गरीरहनुभएको छ ?

यहाँलाई पनि थाहा भएको कुरा हो।बिशेष गरि कोरियामा नेपालीहरु उत्पादन क्षेत्र र कृषि क्षेत्रमा काम गर्न जाने गरेका छन। जस मध्ये म चाहिँ उत्पादन क्षेत्रमा गएको हुँदा त्यहाँ मैले सिकेको सिपहरु खासै हाम्रो देशमा बिज्ञान(प्रविधि लगायत विविध कारणले सम्भावना छैन र त्यस्तो बहुप्रतिष्ठित कम्पनिहरु तत्काल खुल्ने सम्भावना पनि देख्दिन।

यसको मत्लब त्यहाँ सिकेको सीप यहाँ कतै पनि काम लाग्दैन भन्ने चाहिँ होइन।अन्य मैले चिनेको साथीहरूले थोरै,औंलामा गन्न सकिने संख्यामा कोरियामा सिकेका सिपहरुलाई सदुपयोग गरिरहनु भएकोछ। बिशेषगरि कृषि क्षेत्रमा जानू भएका साथीहरूको लागि चाहिँ एक्दमै राम्रो छ किनकी हाम्रो देश कृषिमा आधारित एक्दमै उर्वरयुक्त माटो,कृषिमा सम्भावना बोकेको मुलुक भएको हुँदा।

कोरियामा कामदारको रुपमा काम गर्दा र आफु नेपालमा साहु बनेर काम गराउदा कस्तो हुदोरहेछ ?

बिलकुलै फरक जिम्मेवारी र फरक अनुभुति। कामदार हुँदा आधारभूत ८ घण्टाको जिम्मेवारी त्यसपछि बाकी फुर्सद हुन्छ भने ,साहु हुँदा २४ घण्टा जिम्मेवारीसंगै जवाफदेहिता। तर आफ्नो आफै मालिक र नोकर हुनुमा स्वतन्त्रता छ अनि गर्वको महसुस हुन्छ।

नेपालमा लगानी गर्दा के के कुरामा ख्याल गर्नुपर्ने रहेछ ?

मेरो बुझाइमा, सर्वप्रथम जुनसुकै क्षेत्रमा लगानी गर्दा आफुले जानेको,अनुभव भएको काममा लगानी गर्दा राम्रो। चाहेको ब्यवसायको भावी सम्भावना र उक्त स्थानिय क्षेत्रको वातावरण लाई पनि मध्यनजर गर्नु पर्छ भन्ने लाग्छ। तर लगानी गर्दा तुरुन्तै प्रतिफल नहुन पनि सक्छ भन्नेमा पहिल्यै मानसिक रुपमा तयारी हुनुपर्छ।

फेरी कोरिया जाने सोच त मनमा आएको छैंन ?

अहिले नै त्यस्तो सोच बनाएको छैन। सकेसम्म आफ्नै देशमा बसेर केही गरौं भन्ने उदेश्य लिएर नै ब्यवसाय सुरुवात गरेको हो। तर भनिन्छ जे भैरहेको छ, त्यही अन्तिम सत्य भने होइन ।

म्यानेजरको तलब कति भन्न सक्नुहुन्छ ? यहाँका तलबले जीवन जिउन कति सजिलो छ ?

म्यानेजरको तलव कम्पनीको प्रकृति, लगानी र बजारको माग कति छ भन्नेमा र आपसी समझदारीमा निर्भर रहला। सरसरती हेर्दा दिनानुदिनको बजार मूल्य र सामान्य नेपाली जिवनस्तर लाई मध्यनजर गर्दा प्राप्त गर्ने तलव,सुविधाले जिविकोपार्जन गर्न गार्हो छ।

लकडाउन बढदै जाँदा व्यवसायमा कस्तो असर पर्ला ?

लकडाउनले ब्यवसायलाई मात्र नभई सिंगो देशकै अर्थतन्त्रलाई ठूलो नोक्सानी परिरहेको छ र अझ धेरै पर्नेछ। बिशेष गरेर साना तथा मझौला ब्यवसायिहरुको सवालमा घरभाडा, कर्मचारी खर्च, बैंकको ऋण लगायतले ब्यवसाय धरासयी हुनसक्ने सम्भावना छ।