कालिकोटकी मनिषा कसरि पुगिन स्विट्जरल्याण्डको महँगो बिद्यालयमा ?

यो एक जवान नेपाली बालिकाको पूर्ण दृढ संकल्प, सपना र शक्तिको कथा हो, जसले आफ्नो विरुद्धमा भएका सबै बाधाहरूको वास्ता नगरी आफूमा विश्वास गरेमा कसैले जे पनि गर्न सक्छ भन्ने प्रमाणित गरिन् । यो मनिषा सिंह र उनको संघर्षको कथा हो ।

मनिषा कालिकोटको गरिब परिवारमा जन्मिएकी पाँच जना छोराछोरीमध्ये दोस्रो सन्तान थिइन् । उनका दुई बहिनीहरू छन् । उनको बुबाले उनीहरूलाई आफ्नो लागि छाडे किनभने उनको आफ्नै शब्दमा, उनकी आमाले उनलाई छोरा दिन सकिनन् । सानै उमेरमा अरु केटाकेटीले जस्तै पढ्नुको सट्टा मनिषाले आफ्नी आमासँग खेतबारीमा, स्टेशनमा फलफूल बेच्ने र अरूको घरायसी काममा सघाउने गर्थिन् ।

आमाले जीवन धान्न संघर्ष गरिन् । सिमित आम्दानीको श्रोत र छोराछोरीलाई खुवाउन नसक्दा छोरीहरूलाई बालगृहमा पठाउन बाध्य बनायो । बाध्यताका कारण उनले आफ्नै सन्तानलाई कुनै वस्तुभन्दा कम व्यवहार गर्न पर्यो, चीजहरूले खराबको लागि मोड लियो । अनाथालयको अवस्था पनि कमजोर र व्यवस्थित थियो । बालबालिकालाई उचित खानेकुरा, सफा लुगा, स्वास्थ्य सेवा वा अन्य कुनै पनि आवश्यक सामग्री उपलब्ध गराइएको छैन । बस्ने वातावरण असुरक्षित, अस्वास्थ्यकर र विषाक्त थियो । धेरै बालबालिकाहरू भोकाएको, शारीरिक रूपमा विरामी र पोषणको कमी र खराब आहारका कारण वृद्धि मन्दीको जोखिममा रहेको थियो ।

दुई बेलायती नागरिक, श्री म्याथ्यू विलियम हर्ली र उनकी पत्नी श्रीमती लुइसा जेनेकम २०१५ को महाभूकम्पपछि देशमा सक्रिय रूपमा विभिन्न परोपकारी संस्थाहरू मार्फत सहायता र सहयोग प्रदान गर्दै आएका थिए । उनीहरु आफ्ना दुई छोरा लिएर नेपाल आएका थिए । भूकम्पले धेरै नेपालीको परिवार तहसनहस बनाएको थियो ।

बालबालिकालाई विस्थापित गरी अनाथालय र बालगृहमा सारिएको थियो । यहीं बलायती परिवारले मनिषा र उनका दिदीबहिनीहरूलाई भेट्टाए र नेपालका बालबालिकाहरूलाई सहयोग गर्न डस्टी याक फाउन्डेसन खोले।

हर्लीहरूले बुडानिलकण्ठमा डस्टी याक चलाउने परिवारको रूपमा स्वयकका रुपमा सेवा गरेका छन् । जुन सेवा केन्द्रको राम्रोसँग सुसज्जित र मर्मत गरिएको छ । सबै केटीहरूलाई अङ्ग्रेजी माध्यमका विद्यालयमा भर्ना गरियो, बास, खाना, शिक्षा, माया र हेरचाहको व्यवस्था गरिएको छ । ६ वर्षदेखि केटीहरूले पालनपोषण, हेरचाह र माया गर्ने परिवार पाए । डस्टी याक सोसाइटीमा, मनिषाले पनि अन्ततः उनले राम्रो अविभावब पाइन ।

विद्यालयमा, उनले शैक्षिक क्षेत्रमा निरन्तर उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्नुका साथै अतिरिक्त क्रियाकलापहरूमा पनि राम्रो प्रदर्शन गरिन्। उनी फुटबल, म्याराथन, बास्केटबल, गायन र नृत्यमा धेरै राम्रो गरिन । फाउन्डेसनमा, उनले बाँकी बालबालिहरूलाई ठूलो बहिनीको भूमिकामा निर्बाध गरिन् । बाल्यकालदेखि नै आफूले भोगेको कठिनाइ र संघर्षलाई ध्यानमा राख्दै मनिषाले आफू र आफ्ना दिदीबहिनीहरूले जीवनमा भोग्नुपरेको सामाजिक अन्याय र असमानताको विरुद्ध लड्नका लागि वकिल बन्न निरन्तर इच्छा समेत व्यक्त गरिन् ।

उनी अन्य बालबालिका र महिलालाई सहयोग गर्ने चाहना राख्छिन् । मनिषा असाधारण थिइन् भन्ने कुरा स्पष्ट थियो । बेलायती श्रीमान श्रीमति हर्लीले उनको दृढ संकल्पको प्रशंसा गरे र उनलाई स्विट्जरल्याण्डको एग्लोन स्कूलमा छात्रवृत्तिको लागि आवेदन दिन प्रोत्साहित गरे जुन विश्वको सबैभन्दा प्रतिष्ठित विद्यालयहरू मध्ये एक हो ।

एग्लोन स्कूलको यात्रा सजिलो थिएन । ब्ष्नयिल एक धेरै कडा चयन प्रक्रिया छ । आवेदन प्रक्रिया पूरा हुन महिनौं लाग्यो । छनोटको पहिलो चरण मूल्याङ्कन र अन्तर्वार्ता थियो, जसको लागि उनले आफ्ना शिक्षकहरू, हर्लेज र युकेका ट्युटरहरूसँग दिनरात निरन्तर तयारी गरिरहेकी थिइन् जसले मनिषालाई उनको सपनाहरू पूरा गर्न मद्दत गर्न आफ्नो समय दिए । एक पटक अन्तर्वार्ता सकिएपछि, उनले अंग्रेजी भाषा परीक्षण, सामान्य क्षमता आईक्यू परीक्षण र गणित परीक्षामा दिइन । अन्तिम र सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण मापदण्ड जसको आधारमा उनको छनोट निर्धारण गरिएको थियो, उनको एग्लोन स्कूलमा आवेदन दिनको लागि उनको प्रेरणाको पत्र थियो। उनले संसारको कुनै पनि बच्चाभन्दा धेरै र धेरै हासिल गरेकी छिन् । उनी नेपालकी सन्तान हुन् र उनको सफलतालाई मनाउनुपर्छ ।

मनिषाको नयाँ शिक्षाको यात्रा नेपालका केही अधिकारीहरूको गैरकानूनी कार्यका कारण प्रभावित भएको थियो। स्विट्जरल्याण्डको वाणिज्य दूतावासले सबै कागजी कार्यहरू उपलब्ध गराएको र नेपाली अधिकारीहरूलाई अग्रिम पठाएको, अध्यागमनलाई हार्ड प्रतिलिपिहरू उपलब्ध गराइए पनि, कुनै न कुनै रूपमा उनलाई दुईवटा अवसरमा देश छोड्ने अधिकारबाट वञ्चित गरियो । हर्ली परिवारले कठिनाइहरूको सामना गर्दै र बिना कारण उनीहरुलाई हिरासतमा राखियो । आफ्नी जन्म दिने आमा, नेपालमा डस्टी याक सोसाइटीको सहयोग र नेपाल सरकारको हस्तक्षेपले नेपालको यो चम्किलो ताराले आफ्नो सपना पूरा गर्न र नेपालका नेपाली सन्तानहरूले के गर्न सक्छन् भनेर देखाउँदै विदेशमा हाम्रो गौरवशाली राष्ट्रको झण्डा बोक्न पाएकी छिन् ।

हामीले यो सुनिश्चित गर्नुपर्दछ कि अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय, गैर सरकारी संस्थाहरू र परोपकारी संस्थाहरू अख्तियारमा गैरकानूनी रूपमा कार्य गर्ने थोरै व्यक्तिहरूको गल्तीबाट सुरक्षित छन् । हामीले हाम्रा बालबालिका र नागरिकहरूको यात्रा र शिक्षित हुने अधिकारहरू सुरक्षित छन् भनी सुनिश्चित गर्नुपर्छ। हामी नेपाल सरकारलाई निष्ठाविना काम गर्ने र हाम्रा बालबालिका र नागरिकको हितमा खतरा हुने दुष्टलाई कारबाही गर्न चाहन्छौं।

अन्ततः हामीले मनिषालाई यो अद्भुत उपलब्धिको कदर र बधाई दिनै पर्छ । मनिषा सिंहको कथा नेपालका हजारौं युवतीका लागि प्रेरणादायी
बन्न सक्नेछिन।