अबको माओवादी पथ

लामो समयपछि हुन लागेको नेकपा(माओबादी केन्द्र)को महाधिवेशनले सारा बिश्वको ध्यान तान्नु स्वाभाविकै हो । बदलिएको विश्व परिस्थितिमा अब माओवादीले लिने नीति,कार्यक्रम र नेपालकै सन्दर्भमा संविधानले परिकल्पना गरेको समाजबाद लक्ष्यमा माओबादी पार्टीको व्याख्या र कार्यनीति तथा रणनीति के हुने भन्ने चासो हुनु स्वाभाविकै हो ।

अहिले पनि मुलुक प्रचण्डकै एजेण्डामा चलेको यथार्थलाई कसैले ईन्कार गर्न सक्दैनन् । माओबादीले लिने भावी नीतिका बारेमा अध्यक्ष प्रचण्डले प्रदेश सम्मेलनको उदघाटनका क्रममा दिनु भएको सम्वोधनमा संकेत गरिसक्नु भएको छ । अध्यक्षले नयाँ र अरु भन्दा फरक पार्टी नबनाउने हो भने माओबादी पार्टी बिघटन गरि दिए हुन्छ भनी पटक पटक कठोर शब्दमा भन्दै आउनु भएबाट बुझ्न सकिन्छ अबको माओबादी केही फरक भएर आउँछ ।

यसै सेरोफेरोमा पार्टीका तल्ला तहका अधिबेशनहरु सकिएका छन तर पदाधिकारि चयनमा सकसमा अल्झिएका छन् । दोश्र‍ो कार्यकारी निकाय प्रदेश तहका कुनै पनि कमिटीले पदाधिकारी टुङ्याएका छैन । नेतृत्वमा जाने तिव्र महत्वाकांक्षा र त्यसलाई टुङ्गयाउने विधि,पध्दतीको अभाव र प्रयोग नभएका कारण यतिवेला सम्मेलनको हलबाट माथि तिर ट्वाँ परेर हेर्नू पर्ने अवस्था छ ।

जनयुध्द छोडेर खुल्ला राजनीतिमा आएरपछि माओबादी पार्टी संगठनिक आधारमा सुदृढ नभएको र विधि पद्धतिमा नचलेको यथार्थतालाई स्विकार गर्नैपर्छ । त्यसमा पनि लामो समय संविधान निर्माणमा ध्यान केन्द्रित र संघर्षमै सिमित हुनु परेको र त्यसबीचमा पार्टीमा आएको बिभाजन र एकताका कारण पनि माओबादी साँगठनिक धरातल छिन्नभिन्न र तदर्थबादमा मात्र चल्यो । झन नेकपा एमालेसँग पार्टी एकता भएपछिको नेकपा कालमा त माओबादीको अस्तित्व जोगाउन समेत मुस्किल भयो र गुट भत्काउने नाममा माओबादी पहिचान जोगाउन समेत हम्मे हम्मे भयो र जिम्मेवार अनि क्षमतावान बैचारिक कार्यकर्ताहरुलाई पलायनता र निस्कृयताको बाटो रोज्न बाध्य पारियो ।

यतिबेला कमिटी हैन सिँगो पार्टी नै पुनर्गठनको अवस्थामा छ भन्दा फरक नपर्ला । पार्टी विधि र पद्धतीमा नचलेका कारण नै माओबादीका कार्यकर्ताहरु नेताका वरिपरि घुम्ने,नेताको आशिर्वादबाट राज्य र पार्टीमा ठाउँ खोज्ने र गुटगत भावनाक‍ो बिकास भएर गय‍ो । त्यसैको परिणतीको अहिलेको समस्या !

जबसम्म निम्न पूँजीवादी चिन्तन र नेताहरुको आशीर्वादले सुविधाका पदमा पुग्ने र भ्रष्टिकरणबाट मुक्त हुन सकिँदैन त्यसबेलासम्म यी समस्या ज्यूँका त्यूँ रहन्छ र त्यसले पार्टीलाई एमालेकै कित्तामा उभ्याउछ । जनतासँगक‍ो सम्वन्धलाई टाढा बनाउँदै लाने र कार्यकर्ता र नेता राजधानी केन्द्रित हुँदै जाने हो भने माओबादीक‍ो जनयुध्द एकादेशको कथामा परिणत हुनसक्छ । सधैं शहीदका सपनाको ब्याज खाएर मात्र पार्टी अगाडि जान सक्दैन र नेतृत्वमा टिकी राख्न पनि सम्भव छैन ।

अब समाधानका उपाय के होलान त भनेर खोजि गर्न तिर लागौं । अहिलेका समस्यालाई विधि र पध्दतीमा नै टुङ्गाईनु पर्दछ । त्यसका लागि पार्टीले लिएको अधिकतम सहमतिमै नेतृत्व चयन गर्ने खुल्ला समाजमा पूर्ण रुपमा सही नहुन सक्छ । अहिलेको अवस्थामा विवाद टुङ्गाउने उपयुक्त र सर्वस्विकार्य विधि निर्वाचन नै हो । यसका लागि पार्टी केन्द्रको ध्यान नपुगेको देखिय‍ो । वन्दशत्र सकिएको हप्तौ दिन पदाधिकारी चयन हुन र कमिटीले पूर्णता पाउन नसक्नु जग र बिरोधी हसाउने कार्य बाहेक अरु किमार्थ हुन सक्दैन । यसले पार्टी संगठन सुदृढ हुदैन बरु अझ गुटगत र केन्द्रमुखि प्रवृत्तिले प्रश्रय पाउने र आकाक्षीको संख्या वढ्दै विकृति मौलाएर संगठन झन कमजोर हुने अवस्था रहन्छ ।

पार्टीले समस्या देख्यौ, समाधानका उपाया पनि खोज्यो र निर्वाचन समिति आयोग पनि वनायो तर त्य‍ो हतियार र अधिकारविहीन दस्तालाई फड्के किनाराका साक्षी राख्नमात्र ! समस्या समाधान गर्ने अधिकार सम्पन्न आयोग बनाएक‍ो र पदाधिकारीहरु समेतको टुङ्गो लगाउने अधिकार सम्पन्न आय‍‍‍ोग बनाएक‍ो भए केन्द्र र नेतृत्वले यो तनाव बोक्न पर्दैनथ्यो । अब पनि धेरै माथापच्ची नगरिकन तिनै मौजुदा निर्वाचन समितिलाई पदाधिकारीको चयन गर्न विधि र पध्दतिगत अधिकार दिएर पठाउनु नै पार्टीक‍ो हितमा हुनेछ ।