नेपालको बिजुली बंगलादेश निर्यात गर्ने बाटो खुला, जीएमआरलाई आशयपत्र

काठमाडौं – माथिल्लो कर्णाली जलविद्युत् आयोजनाको विकासकर्ता भारतीय कम्पनी जीएमआरले यहाँ उत्पादित विद्युत् बंगलादेश निकासी गर्न आशयपत्र पाएको छ। योसँगै नेपालको बिजुली भारत हुँदै बंगलादेशको बजारमा बिक्री गर्न (त्रिदेशीय विद्युत् व्यापार)को बाटो खुलेको छ।

अन्नपूर्णपोष्ट दैनिकले लेखेको खबर अनुसार, आशयपत्र दिने बंगलादेश पावर डेभलपमेन्ट बोर्डसँग छिट्टै विद्युत् खरिद सम्झौता ९पीपीए०को टुंगो लगाउन गृहकार्य भइरहेको जीएमआरले जनाएको छ। उसले वित्तीय व्यवस्थापन ९फाइनान्सियल क्लोजर० अघि बढाउन सकिने उल्लेख गरेको छ।

जीएमआरले अब ५० लाख अमेरिकी डलरको वित्तीय स्रोत बैंकहरूमार्फत जुटाउन पहल गरिरहेको आयोजना प्रमुख केके शर्माले बताए। उनका अनुसार बंगलादेशको कानुन मन्त्रालय र बंगलादेश बैंक ९केन्द्रीय बैंक० को स्वीकृतिपछि फेरि १ करोड ५० लाख डलरको बंैक ग्यारेन्टी प्राप्त हुनेछ। जीएमआरले बोर्डलाई बैंक ग्यारेन्टीसहित विद्युत् आपूर्तिको प्रतिबद्धता गर्नेछ।

बंगलादेशको मन्त्रिपरिषद्ले नेपालमा उत्पादन हुने, भारतीय कम्पनी जीएमआरद्वारा प्रवद्र्धित माथिल्लो कर्णालीको ५०० मेगावाट बिजुली खरिद गर्न बोर्डलाई अनुमति दिइसकेको छ। सोही आधारमा बोर्डले आशयपत्र जारी गरेको हो। यसबाट ९०० मेगावाट क्षमताको माथिल्लो कर्णालीबाट उत्पादन हुने विद्युत्मध्ये अधिकांश हिस्सा बंगलादेशमा निर्यात हुने गरी बजार सुरक्षित भएको छ।

बोर्डले भारतको एनटीपीसी विद्युत् व्यापार निगम लिमिटेड ९एनभीभीएन०मार्पmत बिजुली आयात गर्नेछ। आगामी तीन महिनाभित्र पीपीएमा हस्ताक्षर हुने अपेक्षा जीएमआरको छ। परियोजना विकास सम्झौतामा उल्लेख भएअनुसार नेपाल सरकारको सहयोगमा जग्गा अधिग्रहण, ‘राइट अफ वे क्लियरेन्स’लगायत विभिन्न प्रक्रिया पूरा भएपछि बोर्डसँग पीपीएमा हस्ताक्षर हुने बताइएको छ।

पीपीएपछि जीएमआरले एक वर्षभित्र वित्तीय व्यवस्थापन गरी आयोजना निर्माण सुरु गर्नेछ। उसले सन् २००८ मा प्रतिस्पर्धाबाट लाइसेन्स लिएको थियो। यसको आयोजना विकास सम्झौता ९पीडीए० सन् २०१४ मा भएको थियो।

बंगलादेशले २५ वर्षसम्म करिब ३८ हजार १६० करोड टाका अर्थात् ५ खर्ब रुपैयाँबराबरको विद्युत् खरिद गर्ने योजना छ। यसका लागि पीपीएबापत प्रतियुनिट ७।७१७२ सेन्ट खरिददर तोकिएको छ। यसमा तल–माथि भने हुन सक्नेछ।

नेपालमा उत्पादित विद्युत् भारत हुँदै बंगलादेश जान प्रसारणलाइन उपयोग गरेबापत भारतले पनि ‘ह्विलिङ चार्ज’का साथै एनभीभीएनले केही रकम लिने भए पनि यसबारे टुंगो लागिनसकेको जीएमआरले जनाएको छ।

सहमतिपछि थप प्रक्रिया अघि बढेर आयोजना निर्माण भएपछि ९ सय मेगावाटमध्ये ५ सय मेगावाट जीएमआरले बंगलादेशमा बेच्नेछ। शर्माले भने, ‘बंगलादेशको माग र हाम्रो बिक्री क्षमता ५०० मेगावाट हो।’

त्यसैगरी जीएमआरले प्रतिस्पर्धाका आधारमा अनुमतिपत्र ९लाइसेन्स० प्राप्त गर्दा दिनुपर्ने १ सय ८ मेगावाट विद्युत् नेपालले निःशुल्क पाउनेछ। बाँकी जीएमआरले भारत वा बंगलादेशलाई बिक्री गर्नेछ।

आयोजनामा लाइसेन्सको सर्तअनुसार २७ प्रतिशत स्वपुँजी निःशुल्क पाउनेछ। जीएमआरले माथिल्लो कर्णालीबाट २५ वर्षसम्म बंगलादेशमा बिजुली बिक्री गर्न बंगलादेशले सहमति दिएको आयोजना प्रमुख शर्माले जनाए।