कोभिड–१९ : रोबटको बढ्दो प्रयोगले कर्मचारी विस्थापनको जोखिम

काठमाडौं – कोरोना महामारीबाट सम्पूर्ण विश्व नै प्रभावित भइरहेका वेला रोबटको उदय हुने र मानिसहरूबीचको भावनात्मक सम्बन्धमा एक प्रकारको खाडल देखिने सम्भावना बढेको छ । महामारी नियन्त्रणमा नआएको र यसले अझै तीव्रता लिइरहेका वेला आगामी दिनमा रोबटले मानिसको काम विस्थापन गरिदिने सम्भावना बढेको हो ।

‘आफ्ना गतिविधि आदानप्रदानका लागि मानिसले मानवीय आवश्यकता अपरिहार्य मान्दै आएका थिए, अब कोभिड–१९ ले बिस्तारै यो अवधारणामा परिवर्तन ल्याउँदै छ,’ विश्लेषक मार्टिन फोर्ड भन्छन् ।

आगामी दशकमा रोबटलाई अर्थतन्त्रमा कसरी उपयोग गर्न सकिन्छ भन्नेबारे उनले विभिन्न माध्यमबाट लेख्दै आएका छन् । ‘कोभिड–१९ ले उपभोक्ताको छनोट परिवर्तन गर्दै छ । महामारीसँगै रोबटलगायत स्वचालित उपकरणको प्रयोगमा नयाँ अवसरको ढोका खोलिदिएको छ,’ उनी भन्छन् ।

ग्राहक अब आफ्नो सुरक्षा र स्वास्थ्यबारे बढी सचेत छन् भने मालिकहरू पनि जोखिम लिनुभन्दा रोबर्टमा निर्भर हुने विकल्प सोचिरहेका छन् ।

कतिपय साना तथा ठूला कम्पनीले सामाजिक दूरी कायम गर्न रोबटको प्रयोग थालिसकेका छन् । रोबटको प्रयोगले भौतिक रूपमा कार्यालयमा नै उपस्थित भएर काम गर्ने कर्मचारीको पनि कटौती हुन थालेको छ ।

कार्यालयमा मानिसले गर्न नसक्ने कामका लागि पनि रोबटको प्रयोग हुन थालेको छ भने महामारीका कारण कार्यालय छोडेका कर्मचारीको सट्टामा पनि यसको व्यापक प्रयोग हुन थालेको छ ।

अमेरिकाको सबैभन्दा ठूलो विक्रेता वालमार्टले आफ्ना बगैँचामा रोबट प्रयोग गरिरहेको छ । त्यस्तै, दक्षिण कोरियामा मानिसहरूको ज्वरो नाप्न र स्यानिटाइजर प्रदान गर्न रोबटकै प्रयोग हुन थालेको छ । स्वास्थ्यसम्बन्धी विज्ञहरूले विश्वमा सन् २०२१ भर सामाजिक दूरी कायम गर्नुपर्ने बताइरहेका वेला रोबटको माग पनि बढ्ने देखिन्छ ।

कोभिड–१९ को महामारीसँगै सरसफाइका सामग्री र स्यानिटाइजरको माग ह्वात्तै बढेको छ । डेनमार्कको युभिडी रोबटस् नामक एक कम्पनीले चीन र युरोपमा आफ्ना सयौँ उपकरण निर्यात गर्छ । कोरोना फैलिएपछि होटेल तथा रेस्टुरेन्टहरूले त्यस्ता मेसिनको अधिक माग गरेका छन् ।